Up Mountain
Aan de oostkant van het centrum van Amstelveen verheft woongebouw Up Mountain zich sinds kort als een bergdorp boven het winkelgebied. Het gebouw dat in getrapte vorm naar boven toe oploopt doet denken aan ijsschotsen die op elkaar zijn gestapeld, of een bergdorp dat tegen een helling is aangebouwd. Up Mountain is de toepasselijke naam van deze blikvanger die het stadshart verlevendigt.
Het appartementengebouw met een uitzonderlijk lichte en flexibele structuur en grote, op het zuiden georiënteerde, terugtrappende terrassen vormt het sluitstuk van een nieuwbouw/transformatieproject dat in drie delen is uitgevoerd. In 2016 werd het voormalige V&D-warenhuis aan het Buitenplein al gerenoveerd, waarbij de structuur van het winkelgebouw behouden bleef en de gevels werden gestript. In 2018 werd de daaraan grenzende parkeergarage gesloopt en vervangen door een nieuwe parkeergarage met hogere plafonds. Met de realisatie van het woongebouw op de parkeergarage, is de transformatie van deze plek in de stad voltooid.
Multifunctioneel complex
“De wens van de gemeente Amstelveen om bovenop de nieuwe parkeergarage een woongebouw te plannen, vonden wij meteen een goed idee”, vertelt Maarten Castelijns, architect en partner bij Rijnboutt. “Het sluit aan bij de missie van Rijnboutt om de stad beter te maken dan ze was. Tot dan toe was het gebied tussen het Buitenplein en het Handelsplein behoorlijk monofunctioneel. Het warenhuis en de kantoren aan het Handelsplein zorgden ervoor dat er overdag veel activiteit was, maar in de avonduren was het er onaangenaam stil”, weet hij. “Met de komst van het multifunctionele complex met woningen Up Mountain, geven we aan dit deel van Amstelveen een woonactiviteit zodat de plek niet alleen overdag tot leven komt, maar er ook in de avonduren reuring ontstaat.”
De herontwikkeling van het warenhuis en de parkeergarage hadden bij aanvang van het project de hoogste prioriteit. De ontwikkeling van het woongebouw bovenop de parkeergarage werd in deze eerste fase wel voorbereid door alvast ruimte te reserveren voor stijgpunten en de constructie van de parkeergarage robuuster te maken dan in eerste instantie nodig was.
De ontwikkeling en ontwerp van het woongebouw werd door AM in 2017 opgestart toen het gerenoveerde warenhuis bijna in bedrijf was en de nieuwe parkeergarage in aanbouw. Toen bleek dat het oorspronkelijke plan van 5000 m² economisch niet haalbaar was. Daarvoor was meer oppervlakte nodig, waardoor het gebouw in volume zou toenemen. De onderliggende parkeergarage was echter niet berekend op dat extra gewicht, uitgaande van een traditionele bouwmethode. Samen met de opdrachtgever werd opnieuw nagedacht over een ontwerp. Castelijns: “Om een financieel haalbaar programma te kunnen realiseren, werd onze creativiteit aangesproken om met andere ogen naar de opgave te kijken en te zoeken naar een uitbreiding in relatie tot de mogelijkheden die de parkeergarage bood.”
Lichtgewicht gebouw
Samen met constructeur IMd werd deze uitdagende puzzel gelegd. “Zo is een ‘lichtgewicht’ gebouw ontworpen op een manier die uitzonderlijk is in de hedendaagse woningbouw”, aldus Castelijns. Als centraal onderdeel in het ontwerp van het bergdorp - zoals Up Mountain in de volksmond al wordt genoemd - bovenop de parkeergarage is een stalen hoofddraagconstructie rondom een betonnen kern bedacht. Behalve de staalconstructie, die veel lichter is dan een traditionele betonnen woningbouwconstructie, is voor vrijwel alle gebouwelementen gekozen voor lichtgewicht producten. Architectonisch beton met een natuursteentoeslag geeft het warenhuis een hoogwaardig uiterlijk, maar voor de woningen is gekozen voor composiet zoals dat eerder met succes bij het Olympic Hotel in Amsterdam is toegepast. Het is niet alleen licht van gewicht, maar ziet er kwalitatief mooi uit; het is op afstand nauwelijks te onderscheiden van architectonisch beton.
Flexibele woningindeling
De stalen draagconstructie is gescheiden van de inbouw. Dat wil zeggen dat de woningindeling vrij is van het casco. In deze ruimtelijke structuur zijn 45 appartementen als een soort doosjes in een structuur ingevoegd, variërend in grootte van zo’n 80 m² tot bijna 400 m². De bewoners zijn in staat geweest hun woning naar individuele woonwensen vrij in te delen en units samen te voegen of te splitsen. “Zo kun je één of anderhalve unit kopen of zelfs zes units, zoals de bewoners van het penthouse hebben gedaan”, legt Castelijns uit. “Daarmee spelen we in op huidige en toekomstige behoeftes aan flexibiliteit, en het biedt meerwaarde bij de verkoop: de appartementen zijn in de toekomst eenvoudig aan te passen aan veranderende gezinssamenstellingen of door nieuwe bewoners.” Deze aanpassingen hebben geen effect op het casco dat daarmee een lange levensduur tegemoet kan zien.
Zo is op meerdere manieren gezocht naar een maximale woonkwaliteit. Dit komt ook tot uiting in de grote buitenruimtes met weids uitzicht over Amstelveen en het stadspark. Voor de bezonning van de appartementen van Up Mountain bedachten de architecten een volume dat in getrapte vorm naar boven toe oploopt, met een schakeling aan terrassen op het zuiden. Daarnaast heeft het woongebouw over de volle hoogte een licht hart gekregen, een atrium dat alle woningen ontsluit en met de vertrapping van het gebouw mee springt en dus naar boven toe smaller wordt. Het sluitstuk is een glazen kap als dak. “Dit voegt nog een belangrijk aspect toe”, meent Castelijns, “want zo komen bewoners elkaar tegen; het atrium biedt ruimte voor samenkomst en stimuleert sociaal contact.”
Samenhangend karakter
De uitdaging was om een sterke architectonische samenhang te creëren ondanks dat de drie onderdelen woongebouw, warenhuis en parkeergarage verschillend zijn in functie en karakter. De architectuur is daarom gebaseerd op een gezamenlijk leidend thema: ‘schering en inslag’, dat verwijst naar het verweven van rechte en dwarsdraden, de schering en inslag op een weefgetouw. Hiermee zijn voor de drie bouwvolumes ruimtelijk interessante gevels gecomponeerd met elk hun eigen karakteristieken en materiaal. Een vergelijkbaar gevelbeeld ontstaat doordat de scherpe lijnen van het getransformeerde warenhuis zijn doorgevoerd in Up Mountain, waarvan de balkons en dubbelhoge gevelkolommen afwisselend terug- en vooruitspringen. Ook zorgen driedimensionaal geperforeerde aluminiumpanelen op een stalen constructie voor een aantrekkelijk aanzicht van de gevels. De transformatie manifesteert zich zodoende als een logische integrale ingreep.
Het voormalig V&D-warenhuis is van een gesloten bastion veranderd in een uitnodigend complex dat extraverter is naar de omgeving door het oorspronkelijke betonskelet met cassettevloeren te strippen en te voorzien van nieuwe transparante gevels. “Interessant in relatie tot het oude V&D-gebouw is dat het complex is voorbereid op multi-tenant gebruik door entrees toe te voegen in de plint waardoor je meerdere winkels en eventueel andere functies kunt opnemen. Op plintniveau ontstaat nu een maximale transparantie”, vertelt Frederik Vermeesch, architect en partner bij Rijnboutt en eveneens betrokken bij het project. “De oost-entree van het Stadshart is op de juiste plek gecreëerd en aantrekkelijk gemaakt zodat het Buitenplein en het Handelsplein worden geactiveerd. Deze transformatie vormt een bijzondere manier om de stad verder te verdichten.”
| Oplevering | 2020 |
| Opdrachtgever | a.s.r. real estate en AM |
| Bouwkunding aannemer | AKOR Bouw (hoofdaannemer), Rijssen & Anton Staalbouw (staalconstructie), Obdam |
| Fotograaf | Kees Hummel |